Tromboanjitis obliterans olarak ta bilinen Buerger hastalığı orta ve küçük çaplı atar ve toplar damarların sigaraya bağlı olarak gelişen tıkayıcı hastalığıdır. Hastaların çok büyük bir bölümü sigara kullanan erkeklerdir. Hastalık genellikle 20 ile 40 yaşlarında başlar. Buerger hastalığında ayak ve elde özellikle istirahatte şiddetli ağrı ve yaralar vardır. Tedavinin en önemli basamağı sigaranın kesilmesidir. Tedavide etkinliği kanıtlanmış en önemli tedavi prostaglandin ismi verilen normalde damarlardan da salgılanan bir çeşit hormonun damardan verilmesidir. Bunun dışında ağrı kesiciler yada özel ağrı tedavisi yöntemleri hastalarda rahatlama sağlayabilir. Buergerli çok az sayıda hastada damarlar bypass cerrahisi için uygundur.
Daha fazla bilgi:
Tromboanjitis obliterans olarak ta bilinen Buerger hastalığı orta ve küçük çaplı atar ve toplar damarların sigaraya bağlı olarak gelişen tıkayıcı hastalığıdır. Hastalık daha çok ayaktaki ve koldaki damarlarda tıkanıklığa yol açarak kritik bacak iskemisi durumuna yol açar. Damarlar bir çeşit iltihabı pıhtı ile tıkanır ve özellikle parmaklara giden kan akımını azalır ve sonuçta parmaklarda şiddetli ağrı, bir türlü iyileşmeyen yaralar ve kangren ortaya çıkar. Buerger hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Buerger hastalığının en önemli sonucu sürekli ağrı ve kangrenler nedeni ile uzuv kaybı yada kesilmesidir. Ayaklardaki yaralar hastaların %70 e yakınında olur. Hastaların dörtte birinden fazlasında bacak yada ayak kesilmesi gerekmektedir.
Belirtiler:
Hastaların çok büyük bir bölümü sigara kullanan erkeklerdir. Hastalık genellikle 20 ile 40 yaşlarında başlar. Buerger hastalığında ayak ve elde özellikle istirahatte şiddetli ağrı ve yaralar vardır. Hastaların büyük bölümünde yıllardır devam eden ayak ve ellerde üşüme, uyuşma ve soğukluktan yakınırken zamanla istirahatte ayak parmaklarında ağrılar ortaya çıkar. Çoğu kez parmaklar kızarmış olduğu halde soğuk ve ağrılıdır.
Ağrı başlangıçta yürüme ile gelirken bir süre sonra kalıcı hale gelir. Klasik ağrı kesiciler fayda vermez. Çoğu kez parmaklarda basit nedenlerle başlayan ve bir türlü iyi olmayan çok ağrılı yara, iltihap veya kangren ortaya çıkar.
Tanı:
Buerger hastalığının tanısı için belli başlı anahtar faktörler 50 yaşından önce ama özellikle 20-40 yaşlarındaki erkeklerde şikayetlerin ortaya çıkmış olması ve sigara yada tütün kullanımıdır.
Çeşitli yöntemlerle hastalarda özellikle el ve ayak damarlarında tıkanık belirlenir. Doppler ile ayak ve kol damarlarında basınçların düşük olması, renkli Doppler ultrasonografi, manyetik rezonans anjiografi veya anjiografi ile damarlarda tıkanıklık belirlenir. Anjiografide bir çok alanda çok sayıda tıkanıklık vardır. Çoğu kez gövdeye yakın damarlar normal iken bacakta uçlara yakın damarlar tıkalıdır ve kan tıkalı damarların çevresindeki küçük yandaş damarlar (kollateraller) aracılığı ile yetersiz olarak uçlara iletilir.
Buerger hastalığı belirtileri ile gelen bir hastada damar tıkanıklığının kalpten kaynaklanmış bir pıhtıdan, damarlarda yaralanma olmadığı ve bağışıklık sisteminin hastalıklarından olayın kaynaklanmadığından emin olunmalıdır.
Tedavi:
Tedavinin en önemli basamağı sigaranın kesilmesidir. Bu kesinlikle bir zorunluluktur. Sigarayı bırakan kişilerde amputasyon (doku yada uzvun kesilmesi) riski çok düşüktür. Buna karşın sigara bırakılmadığında yaralar iyileşmez yada tekrar açılır ve sonuçta çok sayıda amputasyon gerekebilir.
Tedavide etkinliği kanıtlanmış en önemli tedavi prostaglandin ismi verilen normalde damarlardan da salgılanan bir çeşit hormonun damardan verilmesidir. Tedavi genelde 3-4 hafta sürer ve yaraların iyileşmesi hızlanır. Bunun dışında ağrı kesiciler yada özel ağrı tedavisi yöntemleri hastalarda rahatlama sağlayabilir.
Buergerli çok az sayıda hastada damarlar bypass cerrahisi için uygundur. Genel olarak bypass cerrahisi kısa sürede tıkanmakla beraber, açık kaldığında bacağın yada ayağın kurtulmasına yardımcı olan en önemli tedavidir.
Bu yöntem uygulanamadığı yada başarısız kaldığı durumlarda ise atar damarlardaki büzüşmeye yol açan sempatik sinirler sempatektomi ameliyatı ile kesilebilir. Çoğu hastada hastalık bu tedavilere cevap vermez ve uzvun kesilmesi gerekir.